Legendy Piłki Nożnej: Jan Tomaszewski

“The Man who stopped England?” – Człowiek który zatrzymał Anglię, tak wyglądał tytuł w jednej z Angielskich gazet po pamiętnym meczy na Wembley w 1973 roku. Dziś Tomaszewski może kojarzyć się z polityką i to niskich lotów. Dla fanów piłki nożnej jest to jeden z najlepszych bramkarzy w historii polskiej reprezentacji. Piłkarz który wybronił Polsce awans na mistrzostwa świata 1974 roku.

Jan Tomaszewski urodził się 9 stycznia 1948 roku we Wrocławiu. Jego rodzice przyjechali do Wrocławia  z Wileńszczyzny po II wojnie światowej. Swoją sportową karierę zaczynał w Śląsku Wrocław. W barwach tego klubu zadebiutował w I lidze. W latach 1963 – 1967 był zawodnikiem Gwardii Wrocław. W 1967 roku zdał egzamin maturalny we Wrocławiu.

W 1971 roku Tomaszewski opuścił Wrocław, by grać w barwach Legii Warszawa. Przygoda z warszawskim klubem nie trwała jednak długo. Rok później, po tym jak stracił miejsce w pierwszej jedenastce opuścił Warszawę i przeniósł się do ŁKS. Od 1972 roku zaczął Tomaszewski swój marsz na bramkarski szczyt. W bramce ŁKS-u wywalczył sobie pozycję jednego z najlepszych polskich bramkarzy.

Największe sukcesy przyszły jednak w barwach reprezentacji Polski. W bramce biało-czerwonych Tomaszewski zadebiutował 10 października w 1971 roku w meczu z RFN. Nie był to jednak udany mecz. Polska przegrała 1:3, a na Tomaszewskie spadła fala krytyki.

Słaby występ w meczu z RFN spowodował, że następną szansę dostał dopiero półtora roku później. W marcu 1973 roku, Tomaszewski wywalczył sobie miejsce w pierwszej jedenastce reprezentacji. Bohaterem stał się po meczu rozgrywanym 17 października 1973 roku  na Wembley. Dzięki jego postawie, wynik meczu 1:1 dał Polsce awans na mistrzostwa świata w RFN. Jan Tomaszewski w tym meczu bronił perfekcyjnie, a jedyną bramkę puścił z rzutu karnego. Strzelał Allan Clarke. Po tym meczu zyskał sympatię nie tylko polskich kibiców, ale i angielskich, którzy nazwali go “Bohaterem z Wembley”. W jednej z angielskich gazet pisali o Tomaszewskim “Człowiek, który zatrzymał Anglię”.

Po mistrzostwach świata w 1974 roku Pele, nazwał Jana Tomaszewskiego najlepszym bramkarzem świata. Zasłużył  sobie na to między innymi tym, że jako pierwszy bramkarz w historii  obronił dwa rzuty karne na mistrzostwach świata. Był to strzały Uliego Hoenessa w meczu z RFN oraz w meczu ze Szwecją strzał Staffana Tappera. Reprezentacja z Tomaszewskim w bramce wywalczyła na tych mistrzostwach trzecie miejsce.

Jan Tomaszewski bronił w koszulce z orłem na piersi, również na Igrzyskach Olimpijskich w Montrealu w 1976 roku, gdzie Polska zdobyła srebrny medal. Podczas mistrzostw świata w Argentynie w 1978 roku, Tomaszewski stracił miejsce w pierwszej jedenastce na rzecz Zygmunta Kukli. Po tych mistrzostwach rozegrał jeszcze dwa spotkania w biało-czerwonych barwach. Ostatni raz Tomaszewski zagrał w meczu z Hiszpanią. Był to towarzyski mecz rozgrywany 18 listopada 1981 roku. Pełnił w tym spotkaniu po raz pierwszy i ostatni funkcję kapitana drużyny. W reprezentacji Jan Tomaszewski rozegrał 63 oficjalne mecze.

W 1978 roku Jan Tomaszewski opuścił Łódź, by spróbować swoich sił w zagranicznych klubach. W latach 1978- 1981 bronił w Germinal Beerschot, rozegrał w tym klubie 85 meczy. Od 1981 roku grał w barwach Herculesa Alicante. Do 1982 roku zagrał w tym klubie 12 spotkań.

Na zakończenie swojej kariery piłkarskiej  wrócił ponownie do ŁKS Łódź w którym zagrał jeszcze cztery mecze w 1982 roku. Co ciekawe Tomaszewski miał wtedy już za sobą  funkcję trenerską w ŁKS, który prowadził w meczu z Szombierkami Bytom podczas ostatniego spotkania  sezonu 1980/1981. Trenerskie studia zaoczne ukończył w 1986 roku. Nie odniósł wielkich sukcesów jako trener, należy jednak zaznaczyć, że był w latach 1989-1990 trenerem bramkarzy w reprezentacji Polski. Jako trener pracował również w Starcie Łódź i Widzewie w sezonie 1989-1990. Za czasów Andrzeja Strejlaua jako trenera reprezentacji pełnił funkcję asystenta trenera.

Od lat 90 Jan Tomaszewski postanowił zając się działalnością gospodarczą. Pracował jako specjalista do spraw marketingu. Zajmował się także publicystką, pisał między innymi do Przeglądu Sportowego.  W 1991 roku wydał swoją pierwszą  książkę pod tytułem Kulisy reprezentacji Polski, a w 2004 drugą pod tytułem  PZPN czy przestępcy zrzeszeni przeciw nam. Tomaszewski jest znany również jako komentator sportowy w TVP i Wizji Sport. W 2005 roku na prośbę ówczesnego prezesa PZPN Michała Listkiewicza objął funkcję szefa specjalnie powołanej komisji do spraw etyki PZPN. Do jego zadań należało szukanie i karanie nieprawidłowości w rozgrywkach ligowych.

Swoją karierę polityczną Jan Tomaszewski rozpoczął w 2011 roku uzyskując mandat poselski z listy Prawa i Sprawiedliwości. Nie wstąpił jednak nigdy oficjalnie do partii Jarosława Kaczyńskiego. 27 lipca 2014 roku zrezygnował z członkostwa w klubie parlamentarnym Prawa i Sprawiedliwości a od 4 lutego 2015 roku jest członkiem klubu parlamentarnego Platformy Obywatelskiej.

Jan Tomaszewski jest znanym krytykiem PZPN. Za czasów prezesa Marina Dziurowicza nazywał związek dziurolandem, a za prezesury Listkiewicza ludzi z nim pracujących listkoludkami. Wspominana już książka PZPN czy przestępcy zrzeszeni przeciw nam, jest kolejnym, obszernym przykładem jaką opinią cieszy się PZPN w mniemaniu Tomaszewskiego. 28 czerwca 2012 roku zrzekł się członkostwa w Klubie Wybitnego Reprezentanta, po tym jak Władysław Żmuda złożył wniosek o jego wykluczenie.

Jan Tomaszewski według Pelego najlepszy bramkarz na świcie. Na pewno najlepszy Polski bramkarz  w latach 70 i jeden z najlepszych na świecie. Człowiek który zatrzymał Anglię, dał Polsce awans na mistrzostwa i na tych mistrzostwach wybronił trzecie miejsce.  Bez wątpienia wybitna postać Polskiej piłki nożnej, legenda. Dziś przez młodszych znany z ciętego języka i ostrego pióra. Jan Tomaszewski dziś jest odważany w swoich wypowiedziach, tak jak kiedyś w bramce. Bramkarz który został Bohaterem z Wembley.