Od najsłabszego ogniwa do bohatera meczów, czyli jak bramkarz znalazł się w futbolu- część I

Futbol zmienia się nieustannie. Piłka nożna z połowy XIX wieku wyglądała zupełnie inaczej niż współczesna wersja gry. Kibice zawsze postrzegali bramkarzy jako odmieńców, którzy mieli psuć całą radość z oglądanego meczu.

Stworzenie bramek

Na samym początku piłka nożna składała się głównie z dryblingów. Pozycja bramkarza w ogóle nie istniała. W grze chodziło w końcu o to, żeby bramki zdobywać, a nie o to, żeby im zapobiegać. Dodatkowo grę w futbol nie ułatwiał również fakt, że każdy „okręg” piłkarski miał swoje własne zasady do których się stosował. W większości wypadków osoba, która broniła „bramek” nie miała żadnych dodatkowych praw. Była ona po prostu zwykłym piłkarzem, który brał udział w akcjach w polu.

W pewnym momencie postanowiono ograniczyć rozmiary pola, w którym należało umieścić piłkę, aby zdobyć gola. Bramki zazwyczaj różniły się diametralnie pod względem wymiarów. Stwierdzono, że od tej pory będą one oznaczane sznurkiem, a ich wysokość nie będzie mogła przekraczać… 8 metrów. Dopiero w 1863 roku FA zmniejszyła bramki do szerokości 7 metrów. W 1875 bramki zostały oficjalnie zalegalizowane, a w 1882 roku wprowadzono obowiązek ich stosowania.

Lotny bramkarz

Pierwsza udokumentowana działalność bramkarza miała miejsce w 1865 roku w meczu pomiędzy Uppingham i Old Boys. Bramkarzem był wtedy ten zawodnik, który w danym momencie znajdował się najbliżej swojej bramki. Dzisiaj ta zasada bardziej kojarzy się nam z podwórkową piłką niż profesjonalnymi zawodami.

Istotnie zmieniło się też postrzeganie bramkarza. 20 lat wcześniej bramkarzami zostawały jednostki najsłabsze. Według opisu przytoczonego wcześniej meczu miejsce w bramce zarezerwowane zostało dla „prawdziwych bohaterów”. Bramkarz z roku na rok był coraz bardziej doceniany.

Nowe przepisy

W 1871 roku FA wprowadziło przepisy, według których bramkarz został jedynym zawodnikiem, który miał prawo swobodnie używać rąk w kontakcie z piłka. Początkowo goalkeeper mógł zagrywać piłkę ręką z dowolnego miejsca na boisku. To rodziło patologiczne sytuacje, w których bramkarz wyrzucał piłkę rękami z daleka od swojej bramki. Taki stan rzeczy postanowiono ukrócić. W 1887 roku wydano nowe wytyczne, które ograniczały stosowanie tego przywileju jedynie do swojej połowy placu gry.

W XIX wiecznej piłce nożnej niezmiernie ważne było przywiązanie do swoich pozycji na boisku. Gdy na początku XX wieku postanowiono stworzyć pole karne bramkarze praktycznie przestali poruszać się po boisku. Ówczesna wersja gry nie różniła się zbytnio pod tym względem od współczesnych realiów.

Antypiłkarz

Bramkarz stwarzał jeden problem na boisku- był zaprzeczeniem wszystkiego, co było ważne na boisku. Najbardziej ekscytującą częścią gry zawsze było zdobywanie goli. Bramkarz miał temu zapobiegać. Wielu kibiców dalej postrzega go jako osobę, która psuje piłkarskie widowisko. Hodson mówi o bramkarzach w następujący sposób:

(…) robi wszystko, aby uniemożliwić innym osiągnięcie tego, na co wszyscy czekają(…). W gruncie rzeczy jest to antypiłkarz. Przez to oddanie zadaniu zapobiegania bramkom jego rola stoi w sprzeczności z istotą futbolu.

Bramkarskie piętno

Postrzeganie i ocena bramkarza jest dość kłopotliwa. Ironicznie, bramkarz ma szansę wykazać się  tylko w słabych meczach swojej drużyny. Kiedy zespół gra dobrze to tak naprawdę bramkarz nie ma za dużo pracy, a jeśli dodamy do tego podatność na korupcję uzyskamy bardzo negatywny obraz. Specyfika pozycji bramkarza nakłada na niego pewnego rodzaju piętno. Jest to samotnik, odizolowany od innych, naznaczony odmiennym strojem. Zawodnik, którego najłatwiej skompromitować.

Rozkwit bramkarskiej potęgi

Co ciekawe, w latach 80 XIX wieku pojawił się pierwszy profesjonalny sprzęt dla bramkarzy. Za kilka pensów można było kupić skórzane rękawiczki lub bardzo popularne czapki z daszkiem. Sprzęt ten wyglądał dość nowocześnie. Z każdym rokiem był on ulepszany. Bramkarz był coraz bardziej doceniany, co można było zauważyć właśnie między innymi w materialistycznym podejściu do tej pozycji. Prawdziwy kult bramkarza miał dopiero nadejść.